Τουρκία: Συντριβή αεροσκάφους με νεκρή Ελληνίδα αεροσυνοδό

Συνετρίβη το βράδυ της Τρίτης (23/12) το ιδιωτικό αεροσκάφος που μετέφερε τον αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων της Λιβύης, ανοικτά της Άγκυρας με αποτέλεσμα να βρούνε τραγικό θάνατο και οι οκτώ επιβαίνοντες.

Ανάμεσα τους και η Ελληνίδα αεροσυνοδός, Μαρία Παππά, η οποία ήταν στα μέλη του πληρώματος του αεροπλάνου που μετέφερε τον Μοχάμεντ Αλί Άχμεντ αλ Χαντάντ. Εκτός του αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων της Λιβύης στο αεροσκάφος βρισκόντουσαν και τέσσερις υψηλόβαθμοι Λίβυοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι, καθώς και άλλα δύο μέλη του πληρώματος.

Ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Αλί Γερλίκαγια, δήλωσε ότι οι Αρχές εντόπισαν στο σημείο όπου το ιδιωτικό αεροσκάφος συνετρίβη τη συσκευή καταγραφής ήχου και το μαύρο κουτί του αεροπλάνου, με τις τουρκικές αρχές να δεσμεύονται για πλήρη διαλεύκανση της υπόθεσης που στοίχισε τη ζωή σε οκτώ άτομα.

Όπως ανακοίνωσε ο Τούρκος αξιωματούχος η περιοχή στην οποία αναζητούν τα συντρίμμια και απαντήσεις για τα αίτια της αεροπορικής τραγωδίας εκτείνεται στα 3 χλμ. ενώ γνωστοποίησε ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες διερεύνησης αεροπορικών δυστυχημάτων έχουν ξεκινήσει ήδη την αξιολόγηση των ευρημάτων.

Τούρκοι αξιωματούχοι δήλωσαν στο Al Jazeera ότι οι αρχικές έρευνες έχουν αποκλείσει το σαμποτάζ και δείχνουν ως αιτία της συντριβής μια τεχνική βλάβη.

Ο Λίβυος πρωθυπουργός Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα επιβεβαίωσε τον θάνατο του αλ-Χαντάντ με ανακοίνωση στο Facebook, λέγοντας ότι το «τραγικό δυστύχημα» συνέβη καθώς αυτός και η αντιπροσωπεία του επέστρεφαν στην πατρίδα.

«Αυτή η μεγάλη τραγωδία είναι μια τεράστια απώλεια για το έθνος, τον στρατιωτικό θεσμό και ολόκληρο τον λαό», δήλωσε. «Χάσαμε άνδρες που υπηρέτησαν τη χώρα τους με ειλικρίνεια και αφοσίωση και αποτέλεσαν παράδειγμα πειθαρχίας, υπευθυνότητας και εθνικής προσήλωσης».

Ο Λίβυος επιτελάρχης, για την απώλεια του οποίου και άλλων πέντε υψηλόβαθμων στρατιωτικών η Τρίπολη κήρυξε τριήμερο πένθος, αναδείχθηκε στην επανάσταση κατά του έως το 2011 απόλυτου ηγεμόνα της χώρας, Μουαμάρ Καντάφι. Είναι χαρακτηριστικό ότι πένθος εκφράζεται και από την άλλη πλευρά του λιβυκού εμφυλίου, στη Βεγγάζη, σύμφωνα με αραβικά μέσα ενημέρωσης, με δηλώσεις και του ίδιου του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ και του Κοινοβουλίου στην ανατολική Λιβύη.

Οι άλλοι τέσσερις αξιωματικοί που σκοτώθηκαν στη συντριβή ήταν ο στρατηγός Αλ-Φιτούρι Γκαριμπίλ, επικεφαλής των χερσαίων δυνάμεων της Λιβύης· ο ταξίαρχος Μαχμούντ Αλ-Κατάουι, επικεφαλής της Αρχής Στρατιωτικής Βιομηχανίας· ο Μουχάμαντ Αλ-Άσαουι Ντιάμπ, σύμβουλος του αρχηγού του γενικού επιτελείου και ο Μουχάμαντ Όμαρ Άχμεντ Μαχτζούμπ, στρατιωτικός φωτογράφος στο γραφείο του αρχηγού του γενικού επιτελείου.

Ο Ουαλίντ Ελλάφι, υφυπουργός πολιτικών υποθέσεων και επικοινωνίας της GNU, δήλωσε στο τηλεοπτικό δίκτυο Libya Alahrar ότι δεν είναι σαφές πότε θα είναι έτοιμη η έκθεση για τη συντριβή.

Είπε ότι το τζετ που συνετρίβη ήταν ένα μισθωμένο μαλτέζικο αεροσκάφος και ότι οι αξιωματούχοι δεν διέθεταν «επαρκείς πληροφορίες σχετικά με την ιδιοκτησία του ή το τεχνικό του ιστορικό».

Το Al Jazeera, μεταδίδοντας από την Τρίπολη, χαρακτήρισε τον θάνατο του αλ-Χαντάντ «τεράστια απώλεια» για τον λιβυκό στρατό και είπε ότι έχει υπάρξει ένα «κύμα θλίψης» σε όλη τη χώρα, ακόμη και από την αντίπαλη διοίκηση στην ανατολική Βεγγάζη. Ο διοικητής της ανατολικής Λιβύης, Χαλίφα Χάφταρ, εξέδωσε δήλωση εκφράζοντας τη «βαθιά του θλίψη για αυτή την τραγική απώλεια», ενώ η Βουλή των Αντιπροσώπων στη Βεγγάζη προσέφερε τα συλλυπητήριά της στις οικογένειες του αλ-Χαντάντ και της αντιπροσωπείας του.

Ο αλ-Χαντάντ ήταν «πολύ σεβαστός στη δυτική Λιβύη και σε όλη τη χώρα», λέει το Al Jazeera. Ήταν στρατιωτικός που υποστήριξε τους επαναστάτες κατά την εξέγερση του 2011 εναντίον του Καντάφι και εκτιμήθηκε ιδιαίτερα για την άρνησή του να ταχθεί με ισχυρές πολιτοφυλακές που έχουν κατακερματίσει το τοπίο ασφάλειας της χώρας μετά τον εμφύλιο πόλεμο, πρόσθεσε.

«Εδώ, στη δυτική Λιβύη, υπάρχει τεράστια διάσπαση. Υπάρχουν ισχυρές ένοπλες ομάδες που ελέγχουν τεράστιες εκτάσεις γης. Έχουν τεράστια επιρροή στην κυβέρνηση. Όμως ο Μοχάμαντ αλ-Χαντάντ αρνήθηκε να υποκύψει στις πιέσεις αυτών των ένοπλων ομάδων. Μιλούσε πάντα για συμφιλίωση», είπε ο ανταποκριτής του Al Jazeera.

«Προσπαθούσε να ενώσει τη χώρα. Ο κόσμος συσπειρωνόταν γύρω του. Υπήρχε ελπίδα, εμπιστοσύνη ότι ίσως, μέσω του Μοχάμαντ αλ-Χαντάντ, θα μπορούσε να επιτευχθεί μια συμφωνία με την ανατολική Λιβύη και να υπάρξει κάποια μορφή συμφωνίας που θα ενώσει αυτή τη διχασμένη χώρα», πρόσθεσε.

Ο αλ-Χαντάντ ήταν αρχηγός του γενικού επιτελείου στρατού από τον Αύγουστο του 2020 και είχε διοριστεί από τον τότε πρωθυπουργό Φάγεζ αλ-Σαράτζ.

Το τουρκικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας είχε ανακοινώσει νωρίτερα αυτή την εβδομάδα την επίσκεψη του Λίβυου αρχηγού του γενικού επιτελείου στην Άγκυρα, λέγοντας ότι συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του, Σελτσούκ Μπαϊρακτάρογλου, τον Τούρκο υπουργό Εθνικής Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ και άλλους Τούρκους στρατιωτικούς διοικητές.

Η ηγεσία των λιβυκών ενόπλων δυνάμεων βρισκόταν για αυθημερόν επίσκεψη στην Άγκυρα, όπου είχε νωρίτερα συνάντηση με τον αρχηγό του τουρκικού Γενικού Επιτελείου, στρατηγό Σελτσούκ Μπαϊρακτάρογλου, και τον υπουργό Άμυνας, Γιασάρ Γκιουλέρ.

Τη Δευτέρα (22/12), η Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας ενέκρινε διάταγμα του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με το οποίο παρατείνεται κατά 24 μήνες, από τις 2 Ιανουαρίου 2026, η παραμονή τουρκικών στρατευμάτων στη Λιβύη.

Η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (GNU) του Ντμπέιμπα, που αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ και εδρεύει στην Τρίπολη, ανέφερε ότι όλα τα κρατικά ιδρύματα θα κυματίζουν τις σημαίες μεσίστιες, ενώ οι επίσημες τελετές και οι εορτασμοί θα ανασταλούν.

Η Άγκυρα διατηρεί στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση της Τρίπολης που αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ, την οποία στηρίζει οικονομικά και στρατιωτικά.

Το 2020 έστειλε στρατιωτικό προσωπικό για να εκπαιδεύσει και να στηρίξει την κυβέρνηση και αργότερα συνήψε συμφωνία θαλάσσιας οριοθέτησης. Το 2022, η Άγκυρα και η Τρίπολη υπέγραψαν επίσης προκαταρκτική συμφωνία για έρευνες ενέργειας. Πρόσφατα, η Τουρκία άλλαξε πορεία στο πλαίσιο της πολιτικής «Μία Λιβύη» και ενέτεινε τις επαφές της και με την ανατολική παράταξη της χώρας.

«Χάθηκε η επαφή λίγο αφού απογειώθηκε»

Σύμφωνα με τον υπουργό Εσωτερικών της Τουρκίας, Αλί Γερλίκαγια, στις 20:52 (τοπική ώρα, 19:52 στην Ελλάδα) χάθηκε η επαφή με το αεροσκάφος τύπου Falcon 50, το οποίο είχε απογειωθεί λίγο νωρίτερα, στις 20:10, από το αεροδρόμιο Εσένμπογα της Άγκυρας με προορισμό την Τρίπολη, την πρωτεύουσα της Λιβύης.

Από το αεροσκάφος ελήφθη σήμα με αίτημα για έκτακτη προσγείωση, την ώρα που αυτό πετούσε πάνω από την περιοχή Χάιμανα, στα νοτιοδυτικά της Άγκυρας. Ακολούθως χάθηκε η επαφή με το αεροσκάφος.

Τα συντρίμμια του αεροσκάφους εντοπίστηκαν από τα σωστικά συνεργεία που έσπευσαν επί τόπου, σε απόσταση 2 χλμ από το χωριό Κεσίκαβακ στην περιοχή Χάιμανα.